-
1 шул арада
1) в э́то вре́мя; в э́тот миг (моме́нт)2) ме́жду тем, тем вре́менем3) так бы́стро?! ( при выражении удивления) -
2 шул
I мест. указ.(шуның, шуңа; шуны, шуннан, шунда)1) тот (та, то), э́тот (э́та, э́то)һаман шул бүлмәдә тора — всё (ещё) живёт в той ко́мнате
шул мәсьәләгә игътибар кирәк — необходи́мо внима́ние той зада́че
2) в сочет. с мест. "әнә", "менә" вот тот (та, то); вот э́тот (э́та, э́то)менә шул кешеләр — вот э́ти лю́ди
әнә шул эш — вот та рабо́та
3) в функ. обобщающего слова э́то, вот, вот э́токиңәшем шул - бу дуслыкны онытма — не забу́дь э́ту дру́жбу - вот мой сове́т
төп бурычыбыз - шул планны арттырып үтәргә — перевы́полнить план - вот э́то на́ша основна́я зада́ча
4) мест.; нареч. (то́чно) та́к же; тот (та́, то́, те́) жебарысы да шул — всё та́к же
йортлар да, урамнар да шул — и дома́, и у́лицы те́ же
5) в качестве союза в составе соотносит. слов кем..., шул кто..., тот ни, нәрсә..., шул что..., тоткем эшләми, шул ашамый — (посл.) кто не рабо́тает, тот не ест
II частицани теләсәң, шул бар — что хо́чешь, то есть (име́ется); что душа́ жела́ет, всё есть
1) утверд. ведь, жеул юк шул — его́ ведь (же) нет
монда урман һавасы шул — здесь же лесно́й во́здух
мин аны белмим шул — я же его́ не зна́ю
2) утверд.-усил. дабармадым шул — да, я не пошёл
кайткан шул — да, он верну́лся
бу эш җиңел түгел шул — да, э́то де́ло не лёгкое
•- шул гына
- шул дәрәҗәдә
- шул җирлектә
- шул кадәр
- шул кадәрле
- шул килеш
- шул хәлдә
- шул көнгә тикле
- шул рәвешле
- шул рәвешчә
- шул сәбәпле
- шул турыда
- шул хакта
- шул ук
- шул ук вакытта
- шул уңайдан
- шул хисаптан
- шул исәптән••шул кирәк — так его́ (её, их); так и на́до; по заслу́гам; туда́ и доро́га
- шул көй- шул көе
- шул көй белән -
3 ни
I мест.1)а) мест. вопр. чтони булды? — что случи́лось?
ни кирәк сиңа тагын? — что ещё тебе́ на́до?
б) в вопр. оборотах что́-то, что́-л., что́-нибудькүңел бушлыгын ни белән булса да тутырырга кирәк иде — на́до бы́ло че́м-то запо́лнить душе́вную пустоту́
нидән башларга белмим — не зна́ю, с чего́ нача́ть
2) в риторических вопр. и воскл. предл. мест. вопр. как, како́в, како́йминем монда ни гаебем бар? — кака́я моя́ вина́ в э́том?
балаң авырмыйча гына үссә, ни бәхет! — е́сли ребёнок растёт не боле́я, како́е сча́стье!
ни рәвешле (ни төсле) килеп чыгар бит — как ведь полу́чится
3) в сложн. предл. употр. в составе сложного союзн. сл. ни... шул, ни... шуны что..., тони чәчсәң, шуны урырсың — (посл.) что посе́ешь, то и пожнёшь
күңелендә (уенда) ни, телендә шул — (погов.) что на уме́, то и на языке́
4) в сочет. с сущ. образует парные слова и придаёт собирательное знач. вме́сте с...өстәле-ние белән — вме́сте со столо́м
урындыгы-ние белән — вме́сте со сту́лом
•- ни арада- ни бар
- ни булган
- ни барысы
- ни барысы шул
- ни булганы
- ни булса булыр
- ни булса да булыр
- ни гомер
- ни гомердән бирле
- ни күзем белән күрим
- ни күрәм••ни пычагыма — на ко́й чёрт
ни чарадан бичара — во́лей-нево́лей, хо́чешь не хо́чешь
- ни җиттеII частица1) усил. ско́лько (бы), сто́лько, как ни, ещё бо́леени гомер узган — ско́лько вре́мени прошло́
ни тырышмасын, барыбер куып җитә алмый — как ни стара́ется, всё равно́ не дого́нит
2) употр. при выражении несогласия, иронии и т. п. как бы..., как же...туганы өчен кайгыртмыйча ни, кайгырта инде — как же не забо́тится о ро́дственнике, коне́чно, забо́тится
син күрсәткәч күрмичә ни, күрдем инде — как же не ви́деть, раз ты пока́зываешь, уви́дел
егылдым ди, егылмыйча ни — как же (как бы не так), сейча́с вот упаду́
еладым ди, еламый ни — как же, сейча́с вот и запла́чу
3) ну (и) что; ну (и) пустьбулса ни — ну и что (из э́того)
күрсә ни, күрсен — ну и пусть ви́дит
4) союз ни..., ни...ни ары, ни бире — ни туда́, ни сюда́
ни алга, ни артка — ни наза́д, ни вперёд
ни уңга, ни сулга — ни впра́во, ни вле́во
ни аллага, ни муллага — ни бо́гу све́чка, ни чёрту кочерга́
ни он түгел, ни камыр түгел — ни ры́ба ни мя́со
См. также в других словарях:
шул — и. 1. Сөйләүче һәм тыңлаучы өчен таныш булган әйбер, күренеш яки вакыйганы күрсәтү өчен кулланыла торган алмашлык. Алда әйтелгән фикерне җыйнау, гомумиләштерү өчен кулланыла анда аяк атлама – бездән әмер шул. Кушма җөмләләрдә баш җөмләнең хәбәре… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тропик — и. 1. Җир шарында экваторга параллель һәм аннан төньякка яки көньякка таба 23 градус 27 секундта тора торган ике уйланма түгәрәкнең берсе (шул сызыклар арасында елына ике тапкыр кояш нәкъ зенитта була) 2. Шул түгәрәкләр арасы. с. Шул арада… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
выж — 1. аваз. Һава агымы бик зур тизлек белән хәрәкәт иткәндә яки һаваны бик зур тизлек белән ярып барганда туган кискен, ачы тавышны белдерә 2. хәб. Берәр кая бик зур тизлек белән хәрәкәт итү тур. мин шул арада выж!. Берәр кая капыл гына китүне… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
выж-выж — 1. аваз. Һава агымы бик зур тизлек белән хәрәкәт иткәндә яки һаваны бик зур тизлек белән ярып барганда туган кискен, ачы тавышны белдерә 2. хәб. Берәр кая бик зур тизлек белән хәрәкәт итү тур. мин шул арада выж!. Берәр кая капыл гына китүне… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тору — ф. 1. Берәр урынга баскан хәлдә булу. Билгеле бер торышта булу. Берәр урынга баскан хәлдә нәрсә белән дә булса мәшгуль булу. Берәр рәттә, системада, постта урын алган булу. Чиратлы процедураны үтү комиссия т. 2. Берәр урынны биләү. Берәр пункттан … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
хәзер — I. рәв. 1. Шушы вакытта, моментта, арада. Әле генә, яңа гына (булып үткән эш хәл, вакыйга тур. хәзер генә монда иде. Тиздән, бик якын арада (булачак эш хәл, вакыйга тур.). Шушы моменттан алып мин хәзер теләсә кая бара алам 2. Шундук, шул минутта … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җайлап — Уңайлы, җайлы итеп (кую, күтәрү һ. б.) 2. Билгеле бер тәртипкә китерү, рәткә салу, көйләү (эш, тормыш һ. б. ш. тур.). күч. Җайга салу, нәр. б. эшләүнең әмәлен, чарасын табу. рәв. ҖАЙЛАП – Билгеле бер тәртип белән. Ашыкмыйча, әкрен генә җайлап… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
өлгәшү — Нәр. б. үз вакытында эшли алу, башкарып чыгу. Кая да булса билгеле бер вакытка барып җитү, килеп җитү 2. Үсеп утырган игеннәр, яшелчә, җиләк җимеш тур. : ашамлык итеп әзерләрлек хәлгә җитү, пешү; ашарлык хәлгә килү 3. Пешерелеп, кыздырылып яки… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
